Zabieg kriolezji to innowacyjna, mało inwazyjna metoda leczenia przewlekłego bólu. Kriolezja (znana również jako krioanalgezja) polega na kontrolowanym zamrażaniu nerwów odpowiedzialnych za przewodzenie sygnałów bólowych. Lekarz nakłuwa skórę i za pomocą specjalnej sondy zamraża nerw, zlokalizowany za pomocą obrazowania USG lub RTG. W konsekwencji pacjent przestaje odczuwać ból w danym obszarze ciała. Metoda kriolezji jest coraz bardziej popularna jako skuteczna alternatywa dla tradycyjnych metod leczenia uporczywego bólu, na przykład farmakoterapii. Leczenie bólu za pomocą kriolezji jest bezpieczne. Pozwala zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować ból, a efekt jej działania trwa od 6 miesięcy do 2 lat. Zabieg kriolezji nie wymaga hospitalizacji i pacjent może szybko wrócić do aktywnego życia.
Przewlekły ból najczęściej dotyka części ciała takie jak:
- kręgosłup – zwłaszcza odcinek lędźwiowy i szyjny (powodem może być m.in. zespół bólowy kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe lub dyskopatia),
- stawy – szczególnie kolana, biodra i barki,
- głowa – w postaci przewlekłych bólów głowy i migren,
- mięśnie – w przypadku zespołów bólowych takich jak fibromialgia,
- nerwy obwodowe – w neuropatiach cukrzycowych czy przetrwałym bólu pooperacyjnym.
Przewlekły ból wpływa na wiele aspektów życia, znacznie obniżając jego jakość. Często powoduje on takie problemy jak:
- obniżenie sprawności fizycznej i ograniczenie codziennych aktywności,
- problemy ze snem,
- przewlekłe zmęczenie,
- trudności w pracy i ograniczanie aktywności społecznych,
- depresja i lęk.
Farmakoterapia
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), paracetamol
- opioidy
- leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe stosowane w bólu neuropatycznym
- miejscowe środki przeciwbólowe (np. maści, plastry)
Farmakoterapia – choć często skuteczna – niesie ze sobą szereg potencjalnych zagrożeń, takich jak ryzyko uzależnienia, działania niepożądane, interakcje lekowe czy maskowanie objawów poważniejszych schorzeń. Innym problem jest możliwość rozwoju tolerancji na leki i zmniejszenia ich skuteczności.
Fizjoterapia i rehabilitacja
- ćwiczenia wzmacniające i rozciągające
- terapia manualna
- masaż leczniczy
- fizykoterapia (np. elektroterapia, ultradźwięki, krioterapia)
Psychoterapia
- terapia poznawczo-behawioralna
- techniki relaksacyjne i mindfulness
- biofeedback
Modyfikacja stylu życia
- redukcja masy ciała
- zmiana diety
- regularna aktywność fizyczna
- poprawa ergonomii pracy i odpoczynku
Interwencyjne metody leczenia bólu
- blokady nerwów
- iniekcje dostawowe
- neurostymulacja (np. TENS)
- akupunktura
Pomimo stosowania różnych metod leczenia wiele osób cierpiących na przewlekły ból nie jest w stanie pozbyć się dokuczliwych objawów. Powodem są między innymi:
- Złożoność mechanizmów bólu przewlekłego, który często ma charakter wieloczynnikowy. Dodatkowo, interwencje, które pomagają jednemu pacjentowi, często są nieskuteczne u innego.
- Trudność w utrzymaniu motywacji do kontynuowania terapii, dotyczy to zwłaszcza w metod wymagających aktywnego zaangażowania pacjenta, jak na przykład fizjoterapia.
- W przypadku farmakoterapii pacjenci często rozwijają tolerancję na leki przeciwbólowe, szczególnie opioidy.
- Występowanie działań niepożądanych, ograniczających stosowanie niektórych metod leczenia.
W obliczu tych problemów poszukuje się nowych, skutecznych i bezpiecznych metod leczenia przewlekłego bólu. Jedną z obiecujących technik, która zyskuje coraz większe uznanie, leczenie bólu metodą kriolezji (krioanalgezji).
Kriolezja – znana również jako krioanalgezja – to zaawansowana technika leczenia bólu, polegająca na precyzyjnym i kontrolowanym zamrażaniu nerwów odpowiedzialnych za przewodzenie sygnałów bólowych. Kriolezja wykorzystuje niską temperaturę do selektywnego zamrażania włókien nerwowych, co powoduje przerwanie transmisji impulsów bólowych. Efekty zabiegu kriolezji to znaczna redukcja bólu lub jego całkowite ustąpienie.
Zalety kriolezji w leczeniu przewlekłego bólu
- Bezpieczeństwo – zabieg kriolezji należy do bardzo bezpiecznych procedur. w przeciwieństwie do metod wykorzystujących wysoką temperaturę (np. termoablacji) kriolezja minimalizuje ryzyko uszkodzenia okolicznych tkanek. Kriolezja nie prowadzi do trwałego uszkodzenia struktur nerwowych.
- Małoinwazyjność – kriolezja to zabieg mało inwazyjny, nie ma konieczności wykonywania rozległych nacięć czy otwartej operacji, zabieg wykonywany jest przezskórnie. Nie ma potrzeby hospitalizacji, pacjent szybko wraca do codziennej aktywności. Brak tworzenia tkanki bliznowatowej.
- Precyzja – kriolezja wykonywana jest pod radiologiczną. Zabieg pod kontrolą USG (lub zabieg pod kontrolą RTG) pozwala na zlokalizowanie docelowego nerwu i przeprowadzanie zabiegu kriolezji z milimetrową precyzją.
- Trwałość efektu – efekt przeciwbólowy zabiegu często utrzymuje się przez wiele miesięcy, a nawet lat. Jest więc dużo lepsza niż inne metody interwencyjne, takie jak blokady nerwów.
- Powtarzalność – w przypadku nawrotu bólu procedurę można bezpiecznie powtórzyć.
Cierpisz na przewlekły ból i myślisz, że kriolezja może Ci pomóc? Umówi się na wizytę u specjalisty w NeuroTeam.
Zabieg kriolezji wykonuje lekarz ortopeda. Jest on przeprowadzany w warunkach ambulatoryjnych. Zabieg kriolezji trwa zwykle od 30 do 60 minut. Czas zabiegu może się różnić w zależności od lokalizacji i liczby nerwów poddawanych kriolezji. Efekt przeciwbólowy zabiegu jest często odczuwany natychmiast, choć pełny efekt terapeutyczny może rozwinąć się w ciągu kilku dni do tygodni. Przebieg zabiegu składa się z kilku kluczowych etapów:
1. Przygotowanie pacjenta – pacjent jest układany w pozycji odpowiedniej do zabiegu, zwykle na brzuchu lub na boku. Miejsce zabiegu jest dezynfekowane i obkładane jałowymi serwetami. W razie potrzeby podawana jest lekka sedacja, aby zapewnić komfort pacjenta.
2. Lokalizacja nerwu – lekarz wykorzystuje obrazowanie radiologiczne (najczęściej USG lub fluoroskopię) do precyzyjnego zlokalizowania nerwu docelowego. W niektórych przypadkach stosuje się również neurostymulację, aby potwierdzić właściwą lokalizację nerwu.
3. Znieczulenie miejscowe – skóra i tkanki podskórne w miejscu wprowadzenia igły są znieczulane miejscowo.
4. Wprowadzenie kriosondy – specjalna igła (kriosonda) jest wprowadzana przez skórę i kierowana do właściwego miejsca przy nerwie. Pozycja kriosondy jest monitorowana za pomocą obrazowania.
5. Przeprowadzenie kriolezji – lekarz aktywuje system chłodzący. Końcówka sondy jest schładzana na okres 1-3 minut do bardzo niskiej temperatury (zwykle około -60°C do -80°C). Proces ten może być powtarzany kilkakrotnie w celu osiągnięcia optymalnego efektu.
6. Zakończenie zabiegu – sonda jest usuwana, miejsce wkłucia zabezpieczane sterylnym opatrunkiem. Pacjent pozostaje na krótką obserwację, aby upewnić się, że nie występują żadne natychmiastowe powikłania.
Kiedy zaleca się przeprowadzenie zabiegu kriolezji?
Zabieg kriolezji należy rozważyć w leczeniu różnych rodzajów przewlekłego bólu, gdy inne metody leczenia okazały się nieskuteczne. Najczęstsze wskazania obejmują:
- Bóle kręgosłupa – zespół bólowy kręgosłupa, dyskopatia, zespół korzeniowy, ból związany z chorobą zwyrodnieniową stawów międzykręgowych. Kriolezja kręgosłupa jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenie bólu kręgosłupa.
- Ból stawów – przewlekły ból kolana, szczególnie w przebiegu choroby zwyrodnieniowej, ból biodra lub barku.
- Neuralgia – neuralgia nerwu trójdzielnego, neuralgia międzyżebrowa, neuralgia popółpaścowa.
- Ból nowotworowy –związany z przerzutami do kości, w zaawansowanych stadiach choroby nowotworowej.
- Ból fantomowy, występujący po amputacji kończyny.
- Ból pooperacyjny – przewlekły ból utrzymujący się po operacjach, np. torakotomii czy mastektomii.
- Ból mięśniowo-powięziowy – np. w zespole bólowym mięśnia gruszkowatego.
- Ból głowy – niektóre rodzaje przewlekłych bólów głowy, np. ból potyliczny.
Leczenie bólu metodą kriolezji jest szczególnie efektywna w leczeniu bólu pochodzenia nerwowego (neuropatycznego) oraz bólu przewodzonego przez konkretne, zidentyfikowane struktury nerwowe.
Kwalifikacja do zabiegu kriolezji
Kwalifikacja do kriolezji obejmuje szereg etapów i wymaga spełnienie określonych kryteriów:
1. Dokładna diagnostyka – szczegółowy wywiad medyczny, obejmujący historię bólu, wcześniejsze metody leczenia i ich skuteczność. Badanie fizykalne. Badania obrazowe (RTG, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa) – jedno lub kilka w celu precyzyjnego zlokalizowania źródła bólu. W razie potrzeby wykonywane są dodatkowe badania neurofizjologiczne (EMG, przewodnictwo nerwowe).
2. Ocena charakteru bólu – kriolezja jest szczególnie skuteczna w przypadku bólu neuropatycznego lub przewodzonego przez określone struktury nerwowe.
3. Ocena wcześniejszego leczenia – kriolezję rozważa się zwykle po wyczerpaniu mniej inwazyjnych metod leczenia, takich jak fizjoterapia, farmakoterapia czy blokady. Analizuje się skuteczność i tolerancję wcześniejszych metod leczenia.
4. Wykluczenie przeciwwskazań – przeciwskazania obejmują między innymi zaburzenia krzepnięcia krwi, infekcje w miejscu planowanego zabiegu czy ciążę.
5. Próbna blokada diagnostyczna – przed wykonaniem kriolezji często przeprowadza się próbną blokadę nerwu środkiem znieczulającym miejscowo. Znacząca ulga po blokadzie diagnostycznej to dobry prognostyk dla skuteczności kriolezji.
6. Dyskusja z pacjentem – lekarz omawia z pacjentem potencjalne korzyści i ryzyko związane z zabiegiem. Wyjaśnia się alternatywne metody leczenia i oczekiwania co do rezultatów kriolezji. Uzyskuje się świadomą zgodę pacjenta na zabieg.
Leczenie bólu kręgosłupa nie daje efektów? Umów się na wizytę u specjalisty w NeuroTeam. Kriolezja kręgosłupa to szansa na życie bez bólu.
