Części ciała - kolano

Ból kolana - przyczyny, objawy, leczenie

Ból kolana to częsta przypadłość, która dotyka osób w każdym wieku. Kolano to największy staw w ciele człowieka. Jest ono wyjątkowo narażone na urazy i przeciążenia (często związane ze sportem lub aktywnością zawodową). Obok urazów i przeciążeń najczęstszą przyczyną bólu kolana są zmiany zwyrodnieniowe związane z wiekiem. Jeśli ból stawu kolanowego jest wynikiem niewielkiego urazu lub przeciążenia, można sobie z nim radzić domowymi sposobami. W innym wypadku konieczna jest wizyta u ortopedy w celu diagnostyki bólu kolana i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Przyczyny bólu stawu kolanowego

Przeciążenie stawu kolanowego

Przeciążenie stawu kolanowego często występuje u osób aktywnych fizycznie, szczególnie biegaczy lub osób wykonujących powtarzalne ruchy.

• Ból rzepki

Tzw. bóle przedniego przedziału kolana lub stawu rzepkowo-udowego, to dolegliwość odczuwana w przedniej części kolana, wokół lub za rzepką, nasilająca się podczas chodzenia po schodach, przysiadów lub długotrwałego siedzenia ze zgiętymi kolanami. Ból rzepki zwykle narasta w czasie i nie jest poprzedzony jednym urazem. Przeważnie nie powoduje obrzęku.

• Kolano skoczka

Zapalenie więzadła rzepki – kolano skoczka to zapalenie ścięgna rzepki, charakteryzujące się bólem poniżej rzepki, nasilającym się podczas aktywności fizycznej, szczególnie przy skokach i przysiadach. Zapalenie więzadła rzepki często występuje u sportowców uprawiających dyscypliny wymagające skoków.

• Zapalenie kaletki maziowej

Zapalenie kaletki maziowej to stan zapalny małych, wypełnionych płynem woreczków (kaletek), które zmniejszają tarcie między kośćmi, ścięgnami i mięśniami wokół stawów. Objawia się bólem, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości w okolicy kolana, spowodowanym powtarzającymi się urazami lub nadmiernym obciążeniem. Często pojawia się u osób pracujących w pozycji klęczącej.

• Kolano biegacza

Zespół pasma biodrowo-piszczelowego to kontuzja objawiająca się bólem na zewnętrznej stronie kolana. Kolano biegacza powstaje w wyniku powtarzającego się tarcia pasma biodrowo-piszczelowego o kłykieć boczny kości udowej podczas zginania i prostowania kolana. Częsta przypadłość biegaczy, pojawiająca się w wyniku niewłaściwej techniki biegu, nadmiernych treningów i słabości mięśni stabilizujących.

• Grupa dolegliwości bólowych kolana wynikających z zaburzenia funkcji całej kończyny – zaburzenie biomechaniczne objawiające się zaburzeniem kontroli nerwowo mięśniowej (kolano/noga źle działa, choć strukturalnie nie jest uszkodzona). Częsta przypadłość u aktywnych fizycznie nastolatków.

Urazy stawu kolanowego

Najczęstsze urazy kolana to zwichnięcie i skręcenie stawu kolanowego, które mogą prowadzić do uszkodzenia łąkotek, uszkodzenia więzadeł kolana i nadwyrężenia mięśni.  

• Uszkodzenia łąkotek – częste urazy stawu kolanowego, wywołane przeważnie skręceniem stawu kolanowego podczas uprawiania sportu (np. jazdy na nartach). Łąkotka to chrząstkowata struktura w kształcie półksiężyca, znajdująca się wewnątrz stawu kolanowego, która pełni funkcję amortyzatora, poprawia stabilność stawu i rozkłada obciążenia. Uszkodzenie łąkotki wywołuje silny ból kolana po jego wewnętrznej lub zewnętrznej stronie. Ból może pojawiać się również w środku kolana, pod kolanem lub pod rzepką. Inne objawy to obrzęk kolana i problemy z poruszaniem – zginaniem i prostowaniem nogi.

• Uszkodzenia więzadła stawu kolanowego – powstają przeważnie w wyniku uprawiania sportów, szczególnie kontaktowych i wymagających nagłych zmian kierunku. Uszkodzenia (zerwania) więzadła krzyżowego przedniego występują często w wyniku nagłego obrotu kolana lub lądowania. Z kolei uszkodzenia więzadeł pobocznych i krzyżowych tylnych – w wyniku uderzenia kolanem, na przykład w innego zawodnika. Uszkodzenia więzadła stawu kolanowego powodują silny ból kolana, obrzęk oraz brak stabilności.

• Uszkodzenie aparatu mięśniowego (naciągnięcie, naderwanie, zerwanie) –­ mięśni czworogłowego i dwugłowego uda, mięśni kulszowo-goleniowych, które odpowiadają za zginanie i prostowanie nogi w kolanie. Może wywoływać ból i obrzęk okolicy stawu.

• Uszkodzenia chrząstki stawowej – chrząstka to wrażliwa tkanka amortyzująca, której uszkodzenia mogą prowadzić do silnych dolegliwości bólowych i wysięków stawu, a w dłuższej perspektywie do rozwoju zmian zwyrodnieniowych.

Ból kolana wywołany chorobami

• Choroba zwyrodnieniowa stawów - Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego (gonartroza) rozwija się wskutek stopniowego zużywania się chrząstki stawowej, która pełni funkcję amortyzacyjną. Wśród objawów, oprócz bólu, wymienić należy: sztywność stawu, obrzęk kolana, zmniejszony zakres ruchu, trzeszczenie w stawie podczas ruchów, niestabilność. Choroba ta narasta powoli.

• Reumatoidalne zapalenie stawów – choroba autoimmunologiczna, w przeciwieństwie do zmian zwyrodnieniowych może pojawić się nagle. Powoduje ból w okolicy stawu kolanowego, szczególnie po okresie bezczynności, obrzęk i ciepłotę stawu, sztywność, zwłaszcza rano lub po długim siedzeniu oraz ograniczenie ruchomości.

• Inne choroby powodujące problemy z kolanami to zapalenie stawu kolanowego (reaktywne lub infekcje bakteryjne stawu kolanowego), borelioza, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie błony maziowej, dna moczanowa.

Co zrobić, jeśli pojawił się u nas ból kolana?

Postępowanie w przypadku pojawienia się bólu kolana jest zależne od tego, w jaki sposób ból się pojawił, jaki ma charakter i jak długo trwa.

 Jeżeli ból kolana powstał w wyniku jakiegoś delikatnego urazu lub przeciążenia i nie ma nasilonego charakteru, możemy wykorzystać domowe sposoby na ból kolana. W takim wypadku należy:

• unikać ruchów, które nasilają ból (bieganie, klękanie, kucanie), tzw. oszczędzanie kończyny;

• robić zimne okłady na kolano (torebka z lodem, okład żelowy, torebka z mrożonką), okład przykładać przez 15 minut raz na 1-2 godziny (nie bezpośrednio na skórę), można wykorzystać specjalne urządzenia do chłodzenia np. Game Ready;

• wziąć dostępny bez recepty lek przeciwbólowy.

Jeżeli dolegliwości powstały w wyniku urazu i towarzyszy im silny ból kolana, obrzęk, ograniczenie ruchomości stawu, niemożność obciążenia nogi – nie jesteś w stanie stanąć na nodze, kolano blokuje się lub zgina się, kiedy przenosisz na nie ciężar ciała – należy zgłosić się do ortopedy, celem przeprowadzenia pełnej diagnostyki bólu kolana.

Do ortopedy należy zgłosić się również, jeżeli początkowo niewielki ból kolana nie ustępuje lub nasila się po kilku dniach samodzielnego leczenia w domu.

Jeśli cierpisz na pourazowy lub przewlekły ból kolana, umów się na konsultację do ortopedy w NeuroTeam.

Jak leczyć ból stawu kolanowego?

Leczenie bólu kolana zależy od jego przyczyny, dlatego kluczowe jest udanie się do ortopedy i przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki.

 Diagnostyka bólu kolana obejmuje wywiad, badanie kliniczne oraz – jeśli jest to konieczne – badanie obrazowe: zdjęcie RTG, badanie USG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny kolana.

Leczenie może przyjąć różne formy:

• leczenie zachowawcze - rehabilitacja i fizjoterapia stawu kolanowego, odpoczynek, unieruchomienie, farmakoterapia (między innymi niesteroidowe leki przeciwzapalne);

• ostrzyknięcia (leki podawane dostawowo), krioterapia;

• kriolezja stawu kolanowego (innowacyjna, mało inwazyjna metoda leczenia przewlekłego bólu, polega na kontrolowanym zamrażaniu nerwów odpowiedzialnych za przewodzenie sygnałów bólowych);

• leczenie operacyjne.

W wielu przypadkach bólu kolana wywołanego przeciążeniem wystarczające jest leczenie zachowawcze. Może ono obejmować ograniczenie określonych form aktywności fizycznej, szczególnie tych wymagających kucania, przysiadów czy skręcania nogi w kolanie, a także ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie. Czasami konieczne może być zastosowanie ortezy na kolano (która zapewnia wsparcie i stabilizację stawu) lub wkładek do butów (redukujących nadmierne obciążenie kolana). W niektórych przypadkach konieczne może być również zmniejszenie masy ciała, jeśli jest nadmierna. W innych konieczne może okazać się stosowanie leków, w tym zastrzyków dostawowych.

Jeżeli powodem jest poważny uraz – taki jak uszkodzenie więzadeł lub łękotek – konieczna może być operacja.

Cierpisz na przewlekły ból kolana - umów się na zabieg kriolezji w NeuroTeam.

Jak zapobiegać bólom kolana?

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia bólu, a także urazu kolana:

• utrzymuj odpowiednią masę ciała;

• regularnie wykonuj ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg;

• chroń stawy - jeśli możesz, unikaj aktywności wymagających zbyt częstego klękania, kucania i podnoszenia ciężkich przedmiotów, a także przeciążających sportów;

• noś dopasowane, wygodne obuwie;

• dbaj o prawidłową postawę;

• rozważ suplementację preparatami zawierającymi kolagen, kwas hialuronowy, chondroitynę i glukozaminę (po konsultacji z lekarzem);

• jedz w zrównoważony sposób, stosuj dietę przeciwzapalną, nawadniaj się i unikaj palenia papierosów;

• ważną rolę w profilaktyce odgrywa rehabilitacja stawu kolanowego i odpowiednio dobrane ćwiczenia.